Sociaal veilig? De RI&E pesten, discriminatie en seksuele intimidatie

Samen voor een sociaal veilige werkomgeving – RI&E pesten, discriminatie en seksuele intimidatie

In elke organisatie waar mensen samenwerken, is een sociaal veilige werkomgeving onmisbaar. Maar hoe zorg je ervoor dat pesten, discriminatie en seksuele intimidatie geen kans krijgen? Een belangrijke eerste stap is een actuele risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). In deze blog nemen we je mee in wat een goede RI&E inhoudt en hoe het helpt bij het voorkomen van ongewenst gedrag.

Waarom een RI&E met aandacht voor ongewenst gedrag?

In de hectiek van alledag kunnen ongewenste gedragingen zoals pesten, seksuele intimidatie en discriminatie sluipend ontstaan. Het begint vaak klein, maar kan snel grote gevolgen hebben voor individuen en de organisatie als geheel. Een RI&E helpt je deze risico’s in kaart te brengen en passende maatregelen te nemen.

Bij het opstellen van de RI&E kijk je naar:

• Personeelssamenstelling: Zijn er specifieke groepen binnen je organisatie die extra kwetsbaar zijn?
• Bevindingen uit vertrouwenspersonenverslagen: Wat valt op in anonieme rapportages?
• Werkdruk en taakverdeling: Hoe duidelijk zijn de rollen en verantwoordelijkheden?
• Sociale omgang: Welke ongeschreven regels gelden er op de werkvloer?

Wat hoort in een RI&E over ongewenst gedrag?

Een goede RI&E over ongewenst gedrag gaat in op:

• Seksuele intimidatie: Zowel fysiek, verbaal als non-verbaal gedrag.
• Pesten: Denk aan situaties waarbij meerdere personen ‘samenspannen’ of de informele macht hebben om iemand structureel te raken. Met negeren. roddelen, micro agressie of leugens.
• Arbeidsdiscriminatie: Denk aan ongelijke behandeling op basis van afkomst, geslacht, leeftijd of andere persoonlijke kenmerken.
• Organisatiespecifieke risico’s: Heeft je team veel jonge vrouwen? Let dan bijvoorbeeld op zwangerschapsdiscriminatie.
• Te hoge werkdruk: Speelt te hoge werkdruk een rol? Let dan bijvoorbeeld op de combinatie met de interesse van een leidinggevende en de autonomie.

Daarnaast is het belangrijk om regelmatig te evalueren en je RI&E aan te passen bij grote veranderingen in de organisatie, zoals reorganisaties, fusies of verhuizingen.

Gedragsregels: fundament van een sociaal veilige werkplek

Gedragsregels zijn van essentieel belang om te bepalen wat wel en niet acceptabel is binnen een organisatie. Ze geven duidelijkheid en bieden een basis om ongewenst gedrag te herkennen en hierop te reageren. Door het bieden van structuur en richtlijnen helpen ze bij het creëren van een eenduidige aanpak voor incidenten. Bovendien vormen ze een waardevolle steun voor zowel leidinggevenden als medewerkers om elkaar op een constructieve manier aan te spreken.

Voorlichting en training voor leidinggevenden

Leidinggevenden hebben de verantwoordelijkheid in het signaleren en aanpakken van ongewenst gedrag binnen hun afdeling. Het is daarom belangrijk om hen te voorzien van gerichte training en voorlichting, zodat zij leren hoe zij ongewenst gedrag kunnen herkennen, effectief kunnen ingrijpen en de juiste stappen kunnen zetten om tot een structurele oplossing te komen.

Informele en formele structuren voor meldingen

Een laagdrempelige meldstructuur is essentieel. Medewerkers moeten weten bij wie ze terecht kunnen – of dat nu een vertrouwenspersoon, leidinggevende of externe organisatie is. Idealiter probeer je problemen eerst informeel op te lossen, bijvoorbeeld door:

• Direct ingrijpen door een leidinggevende.
• Mediation in te zetten.
• De vertrouwenspersoon te betrekken.

Wanneer een informele aanpak niet volstaat, biedt een formele klachtenstructuur een uitkomst. Zorg voor een zorgvuldig proces van hoor en wederhoor, uitgevoerd door een onpartijdige derde partij.

Opvang en nazorg voor slachtoffers

Professionele opvang en nazorg zijn cruciaal. Een bedrijfsmaatschappelijk werker biedt begeleiding. Een vertrouwenspersoon geeft emotionele steun. Praktische hulp is er voor het indienen van klachten. Dit bevordert welzijn en veiligheid.

Continu blijven leren

Het beleid tegen ongewenst gedrag is nooit af. Jaarlijkse evaluaties en regelmatige bijscholing van medewerkers zorgen ervoor dat je organisatie alert blijft. Ook nieuwe medewerkers moeten bij indiensttreding duidelijke voorlichting krijgen.

Klaar voor actie?

Wil je weten hoe jouw organisatie scoort op het gebied van werkstress en ongewenst gedrag? Gebruik dan de zelfinspectietool Werkdruk en ongewenst gedrag of leer zelf hoe je onderzoek doet en zet de stap naar een sociaal veilige werkplek.