Teveel prikkels op je werk?

Hoe om te gaan met prikkels

Onze typische reactie op de steeds groeiende werkdruk is om harder te werken en langere uren te maken. In plaats van een stap terug te doen en te onderzoeken wat ons ertoe brengt dit te doen en een nieuwe manier van werken te vinden.

Te veel stress kan zorgen voor concentratie problemen, vergeetachtigheid, verwarring of moeite met logisch denken. Sommigen ervaren een racende geest. Dan stoppen je gedachten geen moment.

Wanneer we gedurende een langere periode te veel eisen stellen aan ons brein dan kan vermoeidheid optreden. Daardoor zijn we meer vatbaar voor afleiding. We worden minder veerkrachtig. De effecten van te veel stress, alleen al, kan ons minder effectief maken en ons nog meer geprikkeld laten voelen.

Wat draagt bij aan veerkracht?

Het krijgen van burn-out hangt samen met de omgeving en de eigenschappen die je bezit. Het start met je basis behoeften. Wat vind je belangrijk? Waar krijg je energie van? Aan de andere kant ben je als mens gevoelig voor wat de omgeving biedt. Precies daartussen loopt de rode draad. Want het kan twee kanten op gaan:

• We leren van de situatie
• We ervaren stress door de situatie

Impact op burn-out en bevlogenheid

Het verschil tussen ‘bevlogen’ zijn of een ‘burn-out’ ervaren zit soms in een klein hoekje. Het hangt samen met hoe gemotiveerd je bent. Of je de juiste competenties bezit en of de mate van beslissingsruimte (autonomie) passend is. Daarnaast speelt mee of je je betrokken voelt bij je werk. Je kunt zodoende met veel gedrevenheid chronische stress oplopen, doordat je uit enthousiasme je fysieke mogelijkheden overvraagt.

Dat brengt ons naar een interessant onderzoek dat door Anja Van den Broeck is uitgevoerd. Zij is als hoogleraar werkzaam aan de Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen aan de KU Leuven en heeft het proces onderzocht.

De glijdende schaal richting frustratie

Naast energiebronnen op het werk moet je kijken naar de mate waarop iemand gemotiveerd is. In haar visie hangt dit samen met de autonomie in combinatie met de betrokkenheid bij het werk en de competenties van een persoon. Mensen die uit zichzelf gemotiveerd zijn kunnen meer hebben. Of vrij vertaald: burn-out is een proces, waarbij willen en kunnen, naast werkkenmerken, een rol spelen. WILLEN en NIET kunnen, kan omslaan in MOETEN en NIET kunnen. Dan is er sprake van druk. Wij zien het in de praktijk regelmatig. Mensen willen iets, maar kunnen het niet.

Figuur: het ABC model van bevlogenheid en burn-out.

Wanneer je ondanks een leuke baan en met veel plezier je toch constant overweldigd voelt, zijn er vijf wegen om te bewandelen:

• Bepaal de primaire bron van stress

Stel jezelf de vraag: “Welke een of twee dingen, als ze van mijn bord worden gehaald, zouden 80% van de stress verlichten die ik nu voel?” Hoewel je misschien nog steeds verantwoordelijk bent voor deze items en ze niet echt van je bord kunt halen, kan deze vraag je nog steeds helpen een belangrijke bron van je stress te identificeren.

• Daag je perfectionisme uit

Perfectionisme kan ertoe leiden dat we taken of projecten groter maken dan nodig is, wat kan leiden tot uitstelgedrag en psychologische nood. Naarmate de dingen zich opstapelen, groeit het gevoel van stress, wat vervolgens kan leiden tot meer uitstelgedrag en meer spanning.

• Uitbesteden of delegeren

Vraag jezelf af: “Wat is het belangrijkste voor mij en hoe gebruik ik mijn tijd het beste?” Activiteiten die niet binnen jouw competentie vallen, kunnen worden gedelegeerd aan anderen. Dit kan het maken van een presentatie omvatten, of het voorzitten van bepaalde vergaderingen, het laten uitvoeren van de eerste sollicitatie gesprekken of het uitbesteden van het schoonmaken van je huis.

• Daag je aannames uit

Als je overprikkeld voelen een voortdurende strijd is, is het waarschijnlijk dat je aannames of overtuigingen hebt die je gevangen houden in onproductief gedrag. Het kan helpen om je houding ten opzichte van je gedachte te veranderen. Schrijf je gedachten eventueel op een stuk papier en sta even stil bij je gevoel. Wat voel je? Gooi het daarna weg. Merk je dat je afgeleid bent door een negatieve gedachte over je vorige baan? Herhaal deze gedachte dan hardop met een gekke stem. Door die negatieve gedachte bewust op te zeggen, geef je ruimte aan je gevoel.

• Geef je emoties rust

Als je een sterke emotie voelt opkomen in het gezelschap van anderen, probeer jezelf dan terug te trekken, door bijvoorbeeld naar de wc te gaan. Vervolgens kijk je naar wat er gebeurt in je lijf. Je zult merken dat je meegezogen dreigt te worden door de emoties die ontstaan door hoe dominant de ander overkomt of hoe dom jij je voelt.

Tot slot

Welke valkuilen of overtuigingen herken jij in de praktijk? Welke stap helpt jou? Wat vinden anderen belangrijk in de relatie met jou? Wil je weten of je last hebt van chronische stress? Lees hier meer over in het boek.