Managen via actie

Het onderscheid dat Mintzberg maakt tussen de drie managementniveaus—managen via actie, via mensen en via informatie—geeft een interessante invalshoek om het fenomeen van de toename in coaches en de verschuiving in praktische beroepen te begrijpen.

Koppeling aan praktische beroepen

Praktische beroepen zoals timmerman, verpleegkundige, loodgieter of kok vallen grotendeels onder het niveau van managen via actie. Deze beroepsbeoefenaars richten zich direct op het uitvoeren van concrete taken en het oplossen van problemen. De manager in dit niveau is vaak zelf betrokken bij de praktische processen, bijvoorbeeld door een team van monteurs aan te sturen, zelf mee te werken in piekuren of kwaliteitscontroles uit te voeren.

De verschuiving in de arbeidsmarkt naar “coachende” beroepen kan problematisch zijn voor deze laag. Als mensen met praktische expertise eerder kiezen voor coachende functies, ontstaat er een tekort aan mensen die daadwerkelijk de actie uitvoeren. Het “doen” blijft immers cruciaal voor elke organisatie of samenleving, maar dit lijkt minder populair in een tijd waarin individuele ontwikkeling en zachte vaardigheden worden benadrukt.

Het fenomeen ‘iedereen wil coach worden’

Coaching speelt zich vaak af op het niveau van managen via mensen. Hier gaat het om het motiveren, begeleiden en ontwikkelen van anderen, zonder noodzakelijkerwijs zelf direct bij te dragen aan de praktische uitvoering. Dit verklaart wellicht de aantrekkingskracht van coaching: het wordt gezien als een manier om impact te hebben zonder fysiek “de handen vuil te maken.”

Hoewel coaching waardevol kan zijn, is het risico dat te veel nadruk op dit niveau leidt tot een disbalans. Als iedereen zich richt op het begeleiden van anderen, maar niemand zich bezig houdt met de concrete acties of technische uitvoering, kunnen organisaties vastlopen.

Consequenties van de disbalans tussen doeners en praters

De consequenties op middellange en langere termijn zijn als volgt samen te vatten:

• Tekorten in praktische beroepen: Een maatschappij waarin te weinig mensen praktische taken uitvoeren, riskeert een disfunctionele economie waarin cruciale diensten niet worden geleverd.
• Oververzadiging in coaching: De markt raakt verzadigd door coaches en dat is niet zonder risico’s, met als gevolg dat veel coaches moeite hebben om hun diensten te verkopen. Dit kan leiden tot een onderwaardering van het beroep en mogelijk tot een kwaliteitsprobleem, omdat niet iedereen die coach wil worden beschikt over de nodige ervaring of competenties.
• Belang van balans tussen praten en doen: Mintzberg’s onderscheid benadrukt de noodzaak van een balans tussen de drie managementniveaus. Coaches die managen via mensen, moeten beseffen dat zij afhankelijk zijn van de uitvoerende kracht op het niveau van actie. Dat betekent dat het ambachttelijke werk voorop moet blijven staan. Wie zich als coachende leider niet interesseert kan  de ‘achterliggende oorzaak’ voor werkstress worden.
• Herwaardering van praktische beroepen: Het is belangrijk om praktische beroepen aantrekkelijk te maken door bijvoorbeeld betere beloning, waardering en erkenning voor de cruciale rol die ze spelen in de samenleving.

Uitvoeren start nog altijd met actie

Het succes van een organisatie of samenleving hangt af van een evenwichtige verdeling van rollen en competenties over de drie niveaus van Mintzberg. Het verschuiven van focus naar coaching en zachte vaardigheden kan waardevol zijn, maar mag niet ten koste gaan van de basis: het uitvoeren van actie. Uiteindelijk moet de kern van management—het beïnvloeden van daden—bewaard blijven op alle niveaus.